Shostakovich Festival - Lucas Debargue

Shostakovich’ Concerto voor piano, trompet en strijkers is een bijzonder vrolijke en humoreske compositie, geschreven in 1933 toen de componist 27 jaar oud was en nog niet in aanvaring was gekomen met het Sovjetregime. Het dubbelconcerto telt vier bewegingen, citeert de meest diverse muziek (eigen composities, sonates van Beethoven en Haydn, zowel als volksdeuntjes) en vereist heel wat virtuositeit. Steeds weer onderbreekt de trompet het passagewerk van de piano met sardonisch plezier.

Na heel wat turbulente jaren onder Stalin volgde de zogenaamde ‘dooi van Krushchev’: een meer ontspannen periode waarin terug enige zaken mogelijk werden. In een krant las Shostakovich in 1961 het gedicht Babi Jar, geschreven door de jonge en controversiële dichter Yevgeny Yevtuschenko. De tekst klaagde aan dat er in Babi Jar, een ravijn nabij Kiev waar de Nazi’s meer dan honderdduizend mensen (overwegend joden) hadden doodgeschoten, zoveel jaar na datum nog altijd geen monument stond. Shostakovich, die de afgelopen jaren al meermaals zijn hoofd had uitgestoken voor de joodse zaak, vatte als geëtableerde Sovjetkunstenaar een stoutmoedig besluit en zette de beschuldigende verzen samen met enkele andere gedichten van Yevtuschenko op muziek.

Het resultaat, zijn Dertiende symfonie voor bassolist, mannenkoor en groot orkest, kan gelezen worden als een van Shostakovich’ meest politieke werken. Sommige stemmen beweren dat Shostakovich niet alleen met veel orkestraal geweld sluimerend antisemitisme veroordeelt, maar ook andere problematische aspecten van het Sovjetleven: de vergeefse poging van tirannen om humor te beteugelen, Sovjetvrouwen die elke dag uren moeten wachten om voedselrantsoenen af te halen, het terreurbewind van Stalin en de corruptie die leidinggevenden steeds weer aan de dag leggen. Feit is dat deze symfonie na de première meteen werd gecensureerd en dat Shostakovich zich na dit werk nooit meer metdichters zou inlaten die zo subversief waren als de jonge Yevgeny Yevtushenko.

Belgian National Orchestra
Hugh Wolff, dirigent
Mikhail Petrenko, bas
Lucas Debargue, piano
Leo Wouters, trumpet
Octopus Choir
Bart van Reyn, choir master